Όλοι και όλες λίγο πολύ αγχωνόμαστε μερικές φορές, είτε ως αντίδραση σε κάτι που βασίζεται στην πραγματικότητα, όπως η πιθανότητα μιας αρρώστιας, είτε σε κάτι φανταστικό, όπως η πιθανότητα ότι …θα πεθάνω εάν δω μια αράχνη.
Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού όταν το άτομο έχει να αντιμετωπίσει μια απειλητική κατάσταση. Σε φυσιολογικά επίπεδα είναι χρήσιμο, καθώς μας κινητοποιεί στην καθημερινότητά μας και μας προστατεύει από πιθανές απειλές.
Το άγχος εμφανίζεται τόσο στο μυαλό όσο και στο σώμα. Καθώς γίνεται αντιληπτή μια απειλή είτε αυτή είναι πραγματική είτε φανταστική, προκαλεί διάφορα συμπτώματα. Μερικά από τα συμπτώματα είναι: ζάλη, μυϊκή ένταση, τρέμουλο, ξηροστομία, δύσπνοια, πονοκέφαλος, πόνος στο στομάχι, ταχυπαλμία, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, επιτάχυνση της αναπνοής κ.λπ. Τα συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να φεύγουν κατά κύματα ή μπορεί να είναι σχετικά σταθερά.
Γέννηση και συμπτώματα του άγχους
Πιο συγκεκριμένα, το άγχος οδηγείται από σκέψεις και φοβίες ότι κάτι είναι επικίνδυνο, σκέψεις που μπορούν να κατασκευάσουν το χειρότερο σενάριο. Αυτές οι σκέψεις του πραγματικού ή φανταστικού κινδύνου που έχει το άτομο θέτουν μεγάλο μέρος του νευρικού συστήματος σε εγρήγορση και το σώμα ετοιμάζεται για φυγή ή πάλη. Το σώμα επιταχύνει τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνοή, καθώς προσπαθεί να στείλει επιπλέον οξυγόνο στους μύες για να μπορέσει να φύγει ή να παλέψει. Το άτομο μπορεί να αρχίσει να βιώνει τρέμουλο το οποίo είναι μια εκδήλωση της έντασης που μπορεί να έχει εκείνη τη στιγμή. Το τρέμουλο φαίνεται στα χέρια ή ακόμα και σε ολόκληρο το σώμα.
Επίσης, η δύσπνοια είναι ένα κοινό σύμπτωμα του άγχους, και ειδικά στην πιο ακραία έκφρασή του, τον πανικό. Η δύσπνοια προκαλείται από ορμόνες που απελευθερώνονται από το σώμα κάθε φορά που ο νους αισθάνεται μια απειλή, πραγματική ή φανταστική. Η επίγνωση της δυσάρεστης εμπειρίας της δύσπνοιας, αλλά και η συχνή σύνδεσή της με την ταχυπαλμία, μπορεί να προκαλέσει έναν φαύλο κύκλο, επιδεινώνοντας από μόνη της το άγχος και οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη δύσπνοια. Με άλλα λόγια, το άτομο μπορεί να μεγιστοποιεί το έντονο άγχος και τα συμπτώματα του χωρίς να υπάρχει κάποια πραγματική απειλή εκείνη τη στιγμή.
Εκτός από τα σωματικά συμπτώματα, το άγχος διαταράσσει και τις γνωστικές λειτουργίες όπως είναι η συγκέντρωση και η μνήμη. Το άτομο με έντονο άγχος δυσκολεύεται να διατηρήσει τις εισερχόμενες πληροφορίες για πολύ. Μπορεί να δυσκολεύεται επίσης να εστιάσει σε κάτι συγκεκριμένο για αρκετή ώρα, έχοντας ακατάπαυστες σκέψεις.
Πολλές φορές, το άγχος διαταράσσει τον ύπνο με φυσική συνέπεια να προκύπτουν όλες οι παραπάνω γνωστικές δυσλειτουργίες.
Όταν το άγχος γίνεται διαταραχή
Για να θεωρηθεί το άγχος “διαταραχή”, η ανησυχία θα πρέπει να είναι πιο έντονη από ότι απαιτεί μια κατάσταση, να επιμένει για εβδομάδες ή μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων οι σκέψεις ανησυχίας είναι δύσκολο να ελεγχθούν και παρεμποδίζουν την καθημερινή λειτουργία του ατόμου.
Οι αγχώδεις διαταραχές δεν εμφανίζονται πάντα με τον ίδιο τρόπο σε όλους γι’ αυτό έχουν κατηγοριοποιηθεί από τα ψυχιατρικά ταξινομικά συστήματα, όπως είναι οι ειδικές φοβίες (προέρχονται από συγκεκριμένο ερέθισμα όπως π.χ. το ύψος), η αγοραφοβία (έντονο άγχος όταν κάποιος βρίσκεται έξω από το σπίτι του), η κοινωνική φοβία (όταν κάποιος δυσκολεύεται βρίσκεται με άλλους ανθρώπους), η διαταραχή πανικού (υψηλό άγχος και έντονα σωματικά συμπτώματα), η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (γενικευμένο άγχος), η διαταραχή μετατραυματικού στρες (άγχος λόγω κάποιου τραυματικού γεγονότος από το παρελθόν), η διαταραχή άγχους αποχωρισμού (επίμονος φόβος ή άγχος ότι κάτι κακό θα συμβεί στα αγαπημένα πρόσωπα).
Θεραπεία
Δεν υπάρχει μια καθολική θεραπεία για το άγχος, αλλά διαμορφώνεται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ανθρώπου. Σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή την οποία συνταγογραφεί γιατρός για να μειωθούν οι επιπτώσεις των ορμονών και να μπορέσει το άτομο να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα.
Εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή, πολύ βοηθητική είναι και η ψυχοθεραπεία. Μέσα από την ψυχοθεραπεία το άτομο μπορεί να μάθει νέους τρόπου διαχείρισης των πιεστικών καταστάσεων. Επίσης, μπορεί να επεξεργαστεί τα συναισθήματά του και τις σκέψεις του και να μετατρέψεις τις αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις σε πιο λογικές και λιγότερο καταστροφικές.
Κάποιοι επιπλέον τρόποι που το άτομο μπορεί να χρησιμοποιήσει για να βοηθήσει τον εαυτό του όταν βιώνει έντονα τα συμπτώματα του άγχους είναι οι βαθιές αναπνοές, το περπάτημα ή το τρέξιμο.
Μπορεί ακόμη να λάβει βοήθεια από τους ανθρώπους που συναναστρέφεται εκείνη τη στιγμή. Σίγουρα όχι με συμβουλές του τύπου «Απλά μην το σκέφτεσαι» ή «Ηρέμησε» ή «Μην αγχώνεσαι». Αυτές οι συμβουλές δεν είναι και πολύ βοηθητικές, αντιθέτως μπορεί να προκαλέσουν εκνευρισμό και αίσθημα ακύρωσης στο άτομο που έχει καταβληθεί από άγχος.
Αυτό που είναι περισσότερο βοηθητικό είναι η προσπάθεια να δημιουργηθεί ένας διάλογος και να υπάρχει υποστήριξη. Επειδή το άτομο που βιώνουν έντονο άγχος αφιερώνει πολύ χρόνο στη δημιουργία φανταστικών σεναρίων, μέσα από το διάλογο μπορεί να γειωθεί και να έρθει περισσότερο σε επαφή με την πραγματικότητα. Ο πιο απλός τρόπος της γείωσης είναι να μπορέσει το άτομο να αντιληφθεί άμεσα το περιβάλλον του, να νιώσει την καρέκλα από κάτω του, να έχει επίγνωση του δωματίου στο οποίο βρίσκεται, των ανθρώπων που το περιτριγυρίζουν, των ήχων που ακούγονται, έτσι ώστε να μπορέσει σιγά σιγά να έρθει σε επαφή με την πραγματικότητα.
Αυτοί είναι μερικοί τρόποι για την αντιμετώπιση του άγχους. Ο καθένας με βάση τις ανάγκες του μπορεί να ακολουθήσει τον ή τους τρόπους που χρειάζεται για να έχει καλύτερα αποτελέσματα, αλλά και να μπορέσει αντιμετωπίσει τη δυσκολία του και να κάνει τον εαυτό του και τους γύρω του πιο ευτυχισμένους.
Comments